Anonim Şirketlerde Kar Dağıtımı ve Muhasebe Kayıtları
(1 votes, average: 5,00 out of 5)
Loading...Anonim şirket diğer tüm sermaye şirketlerinde olduğu gibi ortaklarına kar dağıtımı yapmadan önce yedeklerini hesaplar ve ayırırlar. Yedekler yasal yedekler ve isteğe bağlı yedekler olmak üzere iki grupta toplanır.
1.Yasal Yedekler: Türk Ticaret Kanunu’na göre şirketin bir mali dönem içinde yaptığı işlemlerden elde ettiği kardan ayrılan yedek akçelerdir. Bunlar I. Tertip ve II. Tertip olmak üzere iki tanedir.
1.1. I. Tertip Yedek Akçe: Her yıl şirketin elde ettiği safi karin %5’i yedek akçe olarak ayrılır. Safi kar ise dönem karından varsa geçmiş yıllara ait zararlar düşülerek bulunur. I.Tertip yedek akçe ödenmiş sermayenin beşte biri (1/5) bulununcaya kadar ayrılmak zorunludur. Şayet bu tutar bulunursa zorunluluk olmaktan çıkar.
1.2. II. Tertip Yedek Akçe: Şirketin dönemde elde ettiği kardan kurumlar vergisi tutarı, I.Tertip yedek akçe, I.temettü düşüldükten sonra kalan kısmın %10’nu oluşturur.
- Temettüler
2.1. I. Temettü: AŞ’ler ayrıca ödenmiş sermayenin %5’i kadar I.Temettü ayırmak zorundadır.
2.2.II. Temettü: II. Tertip yedek akçe matrahından II. Tertip yedek akçe tutarını çıkartarak bulunur.
3.İsteğe Bağlı Yedekler: Yönetim Kurulunun teklifi ve Genel kurulun kararıyla ancak ayrılabilecek olan yedeklerdir.
Örnek Uygulama ;
Kalaycı Anonim Şirketi bir aile şirketi olup 2016 dönem kârı 100.000 TL’dir. Yönetim kurulunun 31.12.2016 tarihli kâr dağıtımı kararı bulunmaktadır. Şirketinin sermayesi 100.000 adet hisseden oluşmaktadır. Şirketin ödenmiş sermayesi 500.000 TL’dir. Şirket kârının tamamı ticari kâr olup ilaveler ve indirimler yoktur. Ortaklara kâr ödenmesi 10.01.2017 tarihinde yapılacaktır. Şirketin şimdiye kadar ayırdığı 1. tertip yedek akçe tutarı 70.000TL’dir.
İlk olarak Kurumlar Vergisi Hesaplamasını yapalım;
| Dönem Karı: | 100.000 TL |
| İndirimler: | – |
| İlaveler: | – |
| Mali Kar : | 100.000 TL |
| Kurumlar Vergisi : (100.000 TL x0,20) | 20.000 TL |
I.Tertip Yedek hesaplaması da şu şekilde olacaktır;
NOT: Şirketin şimdiye kadar ayırdığı 1. tertip yedek akçe tutarı 70.000TL’dir.Dolayısıyla kalan tutar 100.000 TL – 70.000 TL = 30.000 TL’dir.
| Ödenmiş Sermaye: | 500.000 TL |
| I.Tertip Yedek Akçe Ayırma Sınırı: | 500.000 TL / 5 = 100.000 TL |
| Kalan Yedek Akçe Tutarı: | 30.000 TL |
| I.Tertip Yedek Akçe Tutarı : | 100.0 %5 = 5.000 TL |
I.Temettü Hesaplaması: 500.000 x %5 = 25.000 TL’dir.
II.Tertip Yedek Akçe Hesaplaması:
| Dönem karı : | 100.000 TL |
| Kurumlar Vergisi (-) : | 20.000 TL |
| 1.Tertip Yedek Akçe(-): | 5.000 TL |
| Ortaklara I. Temettü(-): | 25.000 TL |
| II.Tertip Yedek Akçe Matrahı : | 50.000 TL |
| II.Tertip Yedek Akçe : | 50.000 TL x %10 = 5.000 TL |
II.Temettü Hesaplanması: 50.000 TL – 5.000 TL = 45.000 TL’dir.
Gelir Vergisi Stopajının Hesaplanması:
| I.Temettü Tutarı : | 25.000 |
| II.Temettü Tutarı : | 45.000 |
| Gelir Vergisi Stopajı (25.000+45.000=70.000) | 70.000 x %15 = 10.500 TL |
Hisse Başına Temettü ’nün Hesaplanması:
| Hisse başına temüttü: | (I.Temettü + II. Temettü) / Hisse senedi sayısı |
| Hisse başına temüttü: | (25.000 + 45.000) / 100.000 = 0,7 TL |
| Hisse senedinin değeri: | 500.000 / 100.000 = 5 TL |
| Hisse başına düşen temettü yüzdesi: | Hisse başına temettü tutarı / Hisse senedi değeri |
| Hisse başına düşen temettü yüzdesi: | 0, 7 / 5 = %14 |
[mavibuton]Kalaycı Anonim Şirketi
Kar Dağıtım Tablosu[/mavibuton]
A.DÖNEM KÂRININ DAĞITIMI
1. DÖNEM KÂRI…………………………………………………………………………………………………………… 100.000
2.ÖDENECEK VERGİ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER (-)……………………………………………….(20.000)
– Kurumlar vergisi ………………………………………………………………………………………………………..20.000
DÖNEM NET KÂRI……………………………………………………………………………………………………. 80.000
3. GEÇMİŞ DÖNEM ZARARI (-)……………………………………………………………………………………… ——-
4. I. TERTİP YASAL YEDEK AKÇE (-)……………………………………………………………………………….. (5.000)
5. İŞLETMEDE BIRAKILMASI VE TASARRUFU ZORUNLU YASAL FONLAR (-)…………………. ——-
DAĞITABİLİR NET DÖNEM KÂRI……………………………………………………………………………. 75.000
6. ORTAKLARA BİRİNCİ TEMETTÜ (-)………………………………………………………………………… (25.000)
KALAN KÂR……………………………………………………………………………………………………………. 50.000
7. PERSONEL TEMETTÜ (-)………………………………………………………………………………………….. ——-
8. YÖNETİM KURULUNA TEMETTÜ (-)………………………………………………………………………….. ——-
9. ORTAKLARA İKİNCİ TEMETTÜ………………………………………………………………………………… (45.000)
10. II. TERTİP YASAL YEDEK AKÇE(-)…………………………………………………………………………….. (5.000)
B.YEDEKLERDEN DAĞITIM.………………………………………………………………………………………… ——–
C. HİSSE BAŞINA TEMETTÜ
– Hisse başına temettü tutarı………………………………………………………………………………………… 0,7
– Hisse başına temettü yüzdesi ……………………………………………………………………………………. %14
Kar Dağıtımının Muhasebe Kayıtları
| Mad. No | AÇIKLAMA | BORÇ | ALACAK |
| 1 | ………………………………31.12.2008……………………………….. 691-DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL 370- DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER | 20.000 |
20.000 |
| 2 | ………………………………31.12.2008……………………………….. 690-DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI HS 691- DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER | 100.000 |
20.000 80.000 |
| 3 | ………………………………31.12.2008……………………………….. 692-DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI HS. 590-DÖNEM NET KÂRI HESABI | 80.000 | 80.000 |
2009 yılında yapılması gereken kayıt işe şöyledir ;
| Mad. No | AÇIKLAMA | BORÇ | ALACAK |
| 1 | ………………………………01.01.2009……………………………….. 590-DÖNEM NET KÂRIHESABI 570-GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI HESABI | 80.000 |
80.000 |
Ortaklara ödenecek kâr payının tahakkuk kaydının yapılması şöyledir:
| Mad. No | AÇIKLAMA | BORÇ | ALACAK |
| 1 | ………………………………10.01.2009……………………………….. 570-GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI HESABI 331-ORTAKLARA BORÇLAR HS | 80.000 |
70.000 10.000 |
Ortaklara kâr payı ödendiğinde aşağıdaki kayıt yapılır:
| 2 | ………………………………10.01.2009……………………………….. 331-ORTAKLARA BORÇLAR HS 100-KASA HESABI | 70.000 |
59.500 |
Gelir vergisi stopajının muhtasar beyanname ile ödenmesi gerekir. Ödeme kaydı şöyle yapılır:
| Mad. No | AÇIKLAMA | BORÇ | ALACAK |
| 1 | ………………………………25.01.2009……………………………….. 360-ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS. 100-KASA HESABI | 10.500 |
10.500 |
Kurumlar vergisinin tahakkuk ettirilip ödenmesi halinde yapılması gerekli yevmiye kaydı aşağıdaki gibi yapılır:
| Mad. No | AÇIKLAMA | BORÇ | ALACAK |
| 1 | ………………………………15.04.2009……………………………….. 370- DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER 360-ÖDENECEK VERGİ | 20.000 |
20.000
|
| 2 | ………………………………15.04.2009……………………………….. 360-ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS. 100-KASA HESABI | 20.000 |
20.000 |
